ประเด็นสำคัญควรพิจารณาในงบการเงินประจำปี

เรื่องที่อยากจะขอพูดคุยสื่อสารถึงเพื่อนนักบัญชีคือ งบการเงินประจำปี ประเด็นสำคัญที่ควรยกขึ้นมาพิจารณามีเรื่องใดบ้าง อย่าลืมว่า งบการเงินเป็นการสรุปภาพรวมของงบการเงิน ฐานะการเงิน ผลการดำเนินงาน การบริหารกระแสเงินสด (ถ้ามีการจัดงบกระแสเงินสด) และสืบเนื่อง งบการเงินสามารถที่เห็นภาพ อดีต ปัจจุบัน และการพยากรณ์ในอนาคต เพื่อนำสู่การบริการจัดการได้เหมาะสม

ดังนั้นงบการเงินประจำปี ประเด็นสำคัญควรยกขึ้นมาพิจารณา (อย่างน้อย) ควรมีประเด็นดังต่อไปนี้

ประเด็นที่ 1 : สภาพคล่องขององค์กร
ประเด็นที่ 2 : คุณภาพของสินทรัพย์/การบริหารจัดการ
ประเด็นที่ 3 : ภาระผูกพัน การก่อหนี้
ประเด็นที่ 4 : การวางแผนประมาณการรายได้และค่าใช้จ่าย
ประเด็นที่ 5 : การวางแผนภาษี
ประเด็นที่ 6 : การปรับปรุงระบบการควบคุมภายใน

..............................................................................................................................

 ประเด็นที่ 1 : สภาพคล่องขององค์กร

เป็นประเด็นสำคัญมีผลต่อการดำรงอยู่ ดังนั้นองค์กรควรพิจารณาว่า สภาพคล่องขององค์กรเป็นอย่างไร แต่สิ่งที่อยากเสริมคือ สภาพคล่องขององค์กร ไม่ใช่เพียงการนำอัตราส่วนทางการเงินมาใช้ในการวิเคราะห์เพื่อได้ตัวเลขออกมา และสรุปว่ามี สภาพคล่องหรือไม่ แต่คงต้องตอบให้ได้ด้วยว่า องค์กรของเรามีเงินสดสำรองที่จะสามารถใช้จ่ายได้สักกี่เดือน หากไม่มีกระแสเงินสดไหลเข้ามาในองค์กร ดังนั้นองค์กรต้องพิจารณาว่ามีเงินสดสำรอง และมีการวางแผนการหากระแสเงินสดสำรองไว้อย่างไร แผนการเงินเป็นอย่างไร และองค์กรของเราได้มีการเตรียมการในประเด็นดังกล่าวด้วยความระมัดระวังแล้วหรือยัง (อย่างน้อยควรมีเงินสดสำรองไม่น้อยกว่า 3 เดือน )

ประเด็นที่ 2 : คุณภาพของสินทรัพย์/การบริหารจัดการ

คุณภาพของสินทรัพย์ที่สำคัญ ประเด็นที่ควรยกขึ้นมาพิจารณา ได้แก่

• ลูกหนี้การค้า : องค์กรควรให้ความสำคัญลงไปรายละเอียดถึงคุณภาพของลูกหนี้การค้า โดยสรุปลูกหนี้การค้าแต่ละรายนั้นสามารถจะเก็บหนี้ได้หรือไม่ ไม่ใช่สนใจเพียงแค่ว่า รายละเอียดลูกหนี้การค้ารายตัวตรงกับบัญชีคุมลูกหนี้การค้า ดังนั้นองค์กรควรพิจารณาว่า ได้กำหนดมาตรการเข้มข้นในการประเมินคุณภาพของลูกค้า ไม่ว่าจะเป็นลูกค้าใหม่หรือลูกค้าเก่า มีการติดตามอย่างใกล้ชิดและการบริหารจัดการอย่างเป็นรูปธรรมแล้วหรือยัง โดยเฉพาะกรณีมีเหตุอันเชื่อได้ว่า ลูกหนี้การค้าบางรายอาจจะมีปัญหาไม่สามารถจะจ่ายชำระเงินค่าสินค้า/บริการตามกำหนดเวลา (ดังนั้นการที่ลูกหนี้การค้าค้างนานและทางบัญชีมาตั้งหนี้สงสัยจะสูญ จึงการการแสดงให้ถึงว่า การบริหารจัดการลูกหนี้การค้าขององค์กรน่าจะมีปัญหา และปัญหานี้ก็จะกระทบต่อกระแสสดขององค์กรโดยตรง)

• สินค้าคงเหลือ : ในเนื้อหาสำคัญจะยกขึ้นมาพิจารณาได้ว่า สินค้าคงเหลือขององค์กรไม่ได้จัดเก็บไว้มากเกินความจำเป็น และไม่น้อยเกินไปที่ประสบปัญหาต่อการส่งมอบ/การผลิต มีแผนการจัดซื้อ/การใช้อย่างเป็นระบบ และที่สำคัญต่อเนื่องจากผลการตรวจนับสินค้าคงเหลือที่แสดงผลสินค้าขาด-เกินจากบัญชีคุมสินค้า/สินค้าค้างนาน ทางองค์กรได้กำหนดแนวทางการปรับปรุงระบบเพื่อลดความเสี่ยงแล้วหรือยัง ซึ่งทางบัญชีควรมีส่วนร่วมต่อการให้ความเห็น ติดตาม จากเรื่องดังกล่าว

• ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์ : นี้สิ่งต้องพิจารณาคือความคุ้มค่า ประสิทธิภาพ ประสิทธิผลในการใช้งาน รวมถึงการวางแผนการบำรุงรักษาเพื่อยืดอายุการใช้งาน การวัดผล และองค์กรควรมีแผนงบประมาณในการลงทุน เพราะจะเกี่ยวข้องกับการหาเงินในอนาคต ดังนั้นควรยกระดับประโยชน์ต่อการบริหารจัดการ การดำเนินการเพียงติดรหัสสินทรัพย์ การบันทึกทะเบียนสินทรัพย์ การคิดค่าเสื่อมราคา คงไม่เพียงพอ