สินค้าคงเหลือ ตามมาตรฐานรายงานทางการเงิน

สินค้าเป็นสินทรัพย์หมุนเวียนที่มีความสำคัญของกิจการ จึงต้องมีระบบการควบคุมภายในที่ดี รัดกุม และเหมาะสม เพื่อให้
มีการควบคุมสินค้าตั้งแต่ต้นทางจนถึงจำหน่ายขายไปได้ และควบคุมสินค้าคงเหลือ 

กิจการจึงต้องจัดให้มีระบบควบคุมสินค้า โดยสรุป 17 ข้อดังนี้

1. มีการจัดทำบัญชีคุมสินค้า ทั้งวัตถุดิบ สินค้าสำเร็จรูป และวัสดุโรงงาน โดยกฎหมายบัญชีก็มีกำหนดไว้ รวมถึงระบบภาษี
มูลค่าเพิ่ม ซึ่งกิจการต้องศึกษาข้อกำหนดของกฎหมายและจัดทำให้ถูกต้องทั้งรูปแบบ วิธีการ และระยะเวลา แม้แต่กิจการ
บริการที่กฎหมายมิได้บัญญัติไว้ แต่ในการควบคุมควรจัดทำบัญชีคุมวัสดุที่ใช้ในการบริการ เพื่อเป็นหลักฐานในการตรวจสอบ
ป้องกันการทุจริต และการเบิกใช้เกินความจำเป็น

2. กระบวนการจัดซื้อทุกชนิด มีหน่วยงานหรือคณะกรรมการที่ทำหน้าที่จัดซื้อ ตรวจสอบเปรียบเทียบราคา คุณภาพ
การจัดหาผู้ขายที่มีคุณภาพและจริยธรรม ตรวจสอบการขอซื้อเป็นไปตามแผนการซื้ออยู่ในงบประมาณที่ได้รับอนุมัติ
มีแผนกตรวจรับสินค้าแยกจากแผนกจัดซื้อ แผนกคลังสินค้า และแผนกบัญชี

3. การตรวจรับมีคุณภาพ ตรวจสอบทั้งคุณภาพและปริมาณ มีการออกใบรับสินค้า ซึ่งมีหมายเลขพิมพ์เรียงลำดับไว้ หรือ
ใช้ระบบอิเล็กทรอนิกส์ในการตรวจรับ

4. คลังสินค้าได้มีการเก็บรักษาสินค้าไว้อย่างปลอดภัย มีผู้รับผิดชอบโดยตรงและมีหัวหน้าควบคุม ที่จัดเก็บเพียงพอและ
ปลอดภัย การจัดเก็บสะดวกต่อการเบิกใช้ มีการ์ดคุมสินค้าสามารถตรวจนับจำนวนได้ตรงกับระบบควบคุม

5. การนำของออกจากคลังสินค้าจะทำได้ต่อเมื่อมีใบเบิก หรือใบส่งของ หรืออินวอยซ์/ใบกำกับภาษีตามวิธีการที่กิจการ
กำหนดไว้

6. มีการตรวจสอบโดยการตรวจนับสินค้าเป็นประจำสม่ำเสมอ โดยกำหนดสินค้าแต่ละชนิดจะได้รับการตรวจนับอย่าง
น้อยหนึ่งครั้ง ภายในหนึ่งปี

7. การตรวจนับสินค้าตัวจริงประจำปี กระทำโดยเจ้าหน้าที่ในแผนกคลังสินค้าร่วมกับแผนกบัญชีหรือแผนกอื่นที่ได้รับมอบ
หมาย รวมถึงเชิญผู้สอบบัญชีร่วมสังเกตการณ์ตรวจนับ

8. วัตถุดิบที่ซื้อมามีปัญหาและใช้ไม่ได้ จะต้องมีการรายงานและตรวจสอบสาเหตุทันที

9. การปรับปรุงบัญชีสินค้าจะต้องได้รับการตรวจสอบและอนุมัติจากผู้มีอำนาจ

10. กรณีที่มีผลต่างเกิดขึ้นมาก จะต้องมีการสอบสวนเพื่อหาสาเหตุ และหากพบว่ามีการทุจริต จะต้องมีผู้รับผิดชอบชดใช้

11. จัดทำรายงานเกี่ยวกับสินค้าคงเหลือประจำเดือน ในรายงานมีจำแนกเป็นสินค้าหมุนเวียนช้า สินค้าล้าสมัย สินค้าที่เกิน
ปริมาณสูงสุดและน้อยกว่าจุดต่ำสุดที่กำหนดไว้ สินค้าชำรุดมีตำหนิ

12. กำหนดจุดสั่งซื้อสินค้าแต่ละชนิด และปริมาณสินค้าที่ประหยัดได้ในการสั่งซื้อ