ปัญหาด้านแรงงาน ที่นายจ้างไม่ควรมองข้าม (ตอนที่ 1)

      บทความนี้ขอพาไปเช็กลิสต์ข้อผิดพลาดด้านแรงงานที่นายจ้างมักกระทำสม่ำเสมอ พร้อมกฎหมายที่เกี่ยวข้องและกรณีศึกษาที่ควรเรียนรู้ ดังนี้
      1. การจ้างงานโดยไม่มีสัญญาจ้าง แม้กฎหมายแรงงานไทยไม่มีข้อกำหนดหรือข้อบังคับให้ต้องทำ “สัญญาจ้างเป็นลายลักษณ์อักษร” ทำให้นายจ้างหลายรายอาศัยช่องว่างของกฎหมายในการจ้างแรงงานด้วยวาจา โดยไม่กำหนดรายละเอียดของลักษณะการจ้างงาน ค่าตอบแทนการทำงาน หรือค่าชดเชยการทำงาน แต่ตามมาตรา 5 แห่งพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ซึ่งได้นิยามสัญญาจ้างไว้ดังนี้ “สัญญาไม่ว่าเป็นหนังสือหรือด้วยวาจาระบุชัดเจน หรือเป็นที่เข้าใจโดยปริยายซึ่งบุคคลหนึ่งเรียกว่า ลูกจ้าง ตกลงจะทำงานให้แก่บุคคลอีกบุคคลหนึ่งเรียกว่า นายจ้าง และนายจ้างตกลงจะให้ค่าจ้างตลอดเวลาที่ทำงานให้” และสอดคล้องกับมาตรา 575 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ซึ่งบัญญัติว่า “อันว่าจ้างแรงงานนั้น คือสัญญาซึ่งบุคคลหนึ่งเรียกว่าลูกจ้าง ตกลงจะทำงานให้แก่บุคคลอีกคนหนึ่งเรียกว่านายจ้าง และนายจ้างตกลงจะให้สินจ้างตลอดเวลาที่ทำงานให้”
      2. เรื่องการทำงานล่วงเวลา และการคำนวณค่าล่วงเวลาที่มีปัญหาทางกฎหมาย ปัญหาดังกล่าวปฏิเสธไม่ได้ว่านายจ้างมักคาดหวังให้ลูกจ้างทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้ได้ผลการทำงานตรงตามเป้าหมายของรายได้และชื่อเสียงของบริษัท หลายครั้งจึงไม่อาจหลีกเลี่ยงการทำงานล่วงเวลาได้ และการจ่ายค่าทำงานล่วงเวลาจึงมักเป็นปัญหาสำคัญที่พบได้บ่อยในกรณีพิพาทระหว่างลูกจ้างและนายจ้าง ซึ่งหลายบริษัทมีการคิดเงินค่าล่วงเวลาผิดพลาดหรือคลาดเคลื่อน หรือไม่จ่ายค่าชดเชยอย่างถูกต้องเมื่อต้องเลิกจ้าง ทั้งที่กฎหมายกำหนดชัดเจน
      3. การไม่จัดทำข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงาน มาตรา 108 แห่งพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 กำหนดให้นายจ้างที่มีลูกจ้างตั้งแต่ 10 คนขึ้นไป ต้องจัดทำข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงาน และยื่นต่อพนักงานตรวจแรงงานภายใน 7 วัน นับแต่วันที่มีลูกจ้างครบตามจำนวนดังกล่าว จึงเป็นหน้าที่ของนายจ้างที่หลีกเลี่ยงไม่ได้